Het belang van ergonomisch werken in de dierenartsenpraktijk

Iedereen weet hoe belangrijk het is om je werkzaamheden in een goede houding uit te voeren. De ergonomie houdt zich bezig met wat mensen kunnen en niet kunnen. Het doel ervan is het werk aan te passen aan de fysieke en psychische mogelijkheden en beperkingen van ons als mens. 

Als dierenarts ben je je daar ook van bewust, al ga je er vaak pas mee aan de slag als je daadwerkelijk al lichamelijke (of psychische) klachten ondervindt. Het werk in een dierenartsenpraktijk is op sommige momenten lastig op een goede manier uit te voeren. Denk voor veel dierenartsen heel herkenbaar. En zolang je jong bent en nog geen lichamelijke klachten ondervindt, is ergonomie iets wat wat verder weg staat en een beetje op de achtergrond komt. 

Heel kort wil ik het hebben over de psychische klachten die voor kunnen komen in ons werk, de burn-out. Burn-out komt vaak voort uit de perfectionistische drive van dierenartsen, welke ten koste van hun eigen welzijn de beste zorg aan het dier van een eigenaar willen geven. Door hoge werkdruk, hetzelfde werk uitvoeren in nog kortere tijd, de eisen van klanten en het willen leveren van topkwaliteit aan het steeds groter wordende klantenbestand (door corona hebben mensen meer huisdieren aangeschaft, welke ook de nodige zorg nodig hebben) wordt de balans tussen werk en privé verstoord met alle gevolgen van dien. De krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat de werkdruk nog meer omhoog gaat, met als gevolg dat ook jonge collega’s al met een burn-out thuis komen te zitten. Goed voor jezelf zorgen is dus uitermate belangrijk geworden wil je op een goede en gelukkige manier aan het werk zijn voor onze dieren! Goed zorgen zowel voor de geest, voldoende rustmomenten om scherp te blijven, ontspanning voor de geest, welke nodig is om je werk goed te kunnen blijven uitvoeren. Iemand die altijd maar moe is, heeft grotere kans om een keer fouten te maken. 

Naast je geest voldoende te verzorgen en rust te geven, is het net zo belangrijk om je lichaam goed te verzorgen. Voorkomen van stress, voldoende slaap en beweging zijn hierin erg belangrijk. Als dierenarts nemen we vaak houdingen aan die slecht zijn voor ons gestel. Dat heeft ermee te maken dat dieren soms angstig zijn, soms niet op tafel durven etc. Hierdoor besluiten wij te vaak om dingen te doen in houdingen die slecht voor ons zijn. Want ja, het moet toch gebeuren en aangezien we soms weinig tijd hebben, doen we dat snel even zonder daarbij te letten op onze houding. Neem voorbeelden als, werken bij een te lage tafel, dieren op de grond behandelen, omdat ze angstig zijn om op een elektrische tafel te staan, te zwaar tillen, verzet van dieren, verkeerde houding staand vs. zittend tijdens operaties, enz. Het is belangrijk goed voor jezelf te zorgen en je bewust te zijn dat je taken uitvoert in de juiste houding. Want als je dat niet doet, ontstaan er problemen en ben je eigenlijk al te laat. 

Aan mijn collega’s die allemaal nog fit en vitaal zijn wil ik meegeven hier dus preventief op te letten, want voorkomen is beter dan genezen! 

Persoonlijk loop ik al een aantal jaren met terugkerende nekklachten door o.a. het hebben van een verkeerde houding tijdens het werk. Dan ga ik een aantal keer naar de fysiotherapeut, volg de adviezen braaf op en kom dan weer terug in het oude patroon van werken. Totdat het afgelopen jaar een aantal sessies fysiotherapie niet voldoende meer waren om van mijn nek-en schouderpijn af te komen en ik zelfs tintelingen en verdoofd gevoel in mijn rechter hand kreeg. Dit maakte mij onzeker in mijn werk en vooral tijdens het uitvoeren van operaties had ik hier last van. Inmiddels ben ik bewuster, kom ik geregeld bij de fysiotherapeut en doe ik de oefeningen echt voor mezelf, omdat ik er baat bij heb. De keuze om naast het drukke werk meer tijd vrij te maken voor jezelf (voor oefeningen/sport) zorgt gelukkig voor wat verbetering in mijn klachten. Mijn excuus was altijd dat ik geen tijd had… geen tijd voor sport.. geen tijd om voor mezelf te zorgen.. geen tijd voor wat meer rust en meer ontspanning. 

Om die reden heb ik moeten besluiten om tijdelijk niet meer te opereren, omdat ik juist na een operatie programma’s meer klachten had. En ook om niet meer van die erg lange dagen te werken, want het is heel gebruikelijk om van 9.00 tot 20.00 te werken en dan soms ook nog uitloop te hebben. Daarbij kwam ook vaak nog reistijd van minimaal 2 uur per dag. Beter aangepast, op een goede manier en met een goede balans werken, dan daarna misschien helemaal niet meer als de klachten alleen maar erger worden. Door openheid heb ik gelukkig begrip van mijn opdrachtgevers gekregen. Daar ben ik dankbaar voor.

Helaas ben ik er nog niet, maar ik weet zeker dat ik er wel ga komen. Ik laat mijn lichaam bepalen welke volgende stappen ik wanneer kan zetten, geduld is een schone zaak. Op die manier kan ik hopelijk alles weer zoals voorheen.

Conclusie: “ Als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je ook niet goed voor de dieren zorgen”.